Krzysztof Ratajczak - Edukacyjne aspekty ustawodawstwa kościelnego w Polsce (późne średniowiecze–początek czasów nowożytnych). Zarys zagadnienia
W XIII wieku nastąpiła w Polsce znacząca poprawa funkcjonowania systemu szkolnictwa parafialnego, działały dość liczne już edukacyjne zakłady zakonne, systematycznie wzrastała jakość nauczania w szkołach katedralnych i kolegiackich. Jednakże prawdziwym impulsem do przemian organizacyjnych w zakresie edukacji na ziemiach polskich stało się utworzenie uniwersytetów w Pradze i Krakowie. W okresie XIV–XVI wieku nastąpiły dalsze przemiany w strukturze organizacyjnej szkół, które wynikały po części z wpływów czynników zewnętrznych (wojny husyckie, migracje studentów i profesorów, efekty kolonizacji na prawie niemieckim), a po części ze świadomych działań na gruncie prawnym, podejmowanych przez czynniki kościelne i świeckie. Celem artykułu jest analiza treści różnych aktów normatywnych, poczynając od kanonów soborowych, poprzez statuty synodalne prowincjonalne i diecezjalne, a skończywszy na aktach kapituł katedralnych i kolegiackich, które zmieniały rzeczywistość szkolną na ziemiach monarchii Piastów i Jagiellonów.
Educational Aspects of Church Legislation in Poland (Late Middle Ages–Early Modern Times). Outline of the Problem
The 13th century saw a significant improvement in the functioning of the parish education system in Poland, with a number of monastic schools, cathedral and collegiate schools. However, the real impulse for the transformation of education in the Polish lands came with the establishment of universities in Prague and Cracow. The 14th–16th centuries saw further transformations in the organisational structure of schools, which were partly due to external influences (Hussite wars, migration of students and professors, effects of colonisation under German law), and partly to deliberate legal measures taken by the Church and secular factors. The aim of the article is to analyse the content of various normative acts, from conciliar canons, through provincial and diocesan synodal statutes, to acts of cathedral and collegiate chapters, which changed the school reality in the lands of the Piast and Jagiellonian monarchies.
Pobierz plik PDF.
Słowa kluczowe:
legislation, schooling, history of education, church education, ustawodawstwo, szkolnictwo, historia wychowania, edukacja kościelna