Katarzyna Tomaszek, Stanisława Tucholska - Psychospołeczne następstwa poczucia alienacji u młodzieży
Poczucie alienacji w psychologii jest definiowane, jako doświadczanie wyobcowania względem ważnych obszarów funkcjonowania podmiotu. Psychologiczne rozumienie tego zjawiska obejmuje również poczucie osamotnienia i wycofanie w sytuacjach społecznych. Negatywne konsekwencje doświadczania wyalienowania w okresie adolescencji wiążą się z nasilonym niepokojem, tendencjami izolacyjnymi i ochronnymi, chłodem emocjonalnym, instrumentalnym traktowaniem innych, prezentowaną wrogością i agresją względem otoczenia, pesymizmem, depresją oraz „bezrefleksyjnym konformizmem”. Powyższe zmienne są również traktowane jako główne czynniki ryzyka pojawienia się poczucia alienacji u młodzieży. Dotychczasowe badania wskazują na istotne korelacje poczucia alienacji z niedostosowaniem społecznym, wagarowaniem, nadużywaniem substancji psychoaktywnych, przestępczością i tendencjami suicydalnymi. Jednocześnie otoczenie nie potrafi udzielić wyalienowanym młodym ludziom właściwego wsparcia i pomocy. Często młodzież doświadczająca wyobcowania jest odrzucona przez rówieśników. Nauczyciele określają tę grupę młodzieży jako trudną, zbuntowaną czy mało zdolną, co skutkuje ich dalszą marginalizacją. W konsekwencji młodzi wyalienowani ludzie są zmuszeni sami zmagać się z trudnościami adaptacyjnymi. Doświadczając zaś kolejnych porażek, utwierdzają się w przekonaniu o własnej beznadziejności i braku dopasowania. Często rezygnują z dalszego kształcenia, co czyni tę grupę nastolatków zagrożoną wykluczeniem społecznym.
Psychosocial Consequences of the Sense of Alienation among Teenagers
The sense of alienation is defined in psychology as a person’s estrangement from important areas of functioning. The psychological understanding of this phenomenon includes also a sense of loneliness and withdrawal from social situations. The negative consequences of experiencing alienation in the teenage years involve increased anxiety, self-isolation and self-protection tendencies, emotional coldness, treating others instrumentally, hostility and aggression against others, pessimism, depression and “unreflective conformism”. These variables are also regarded as the main risk factors for the emergence of the sense of alienation amongst teenagers. So far, studies have shown significant correlations between the sense of alienation and such behavior as social maladjustment, skipping school, abuse of psychoactive substances, crime and suicidal tendencies. At the same time, the immediate environment is not able to provide the alienated young people with adequate support and assistance. The teenagers who experience alienation are often rejected by their peers. Teachers label them as difficult, rebellious and not very talented, which results in their further marginalization. Consequently, the young alienated people are forced to deal with adaptation difficulties on their own. When they suffer further failures, it affirms their own conviction about their hopelessness and inability to fit in. They often give up further education, which puts this group of teenagers at the risk of social exclusion.
Słowa kluczowe:
wykluczenie społeczne, alienation, isolation, młodzież, poczucie alienacji, wyobcowanie, individual's estrangement, adolescents