Andrej Rajský - Aristotelian Politiké Philía as a Subject of Moral Education
The concept of moral education in Slovakia is currently undergoing a curricular transformation which is connected with issues concerning the theoretical foundation and basic philosophical setting of ethical education. The conceptual framework of the scientific discussion on ethical education has been introduced; its culmination is the neo-Aristotelian thesis about the philiatic character, which needs to be developed and strengthened educationally. The issue of friendship (philía) completes the discussion on virtues in Nicomachean Ethics and highlights the positive quality of interpersonal relationships as areté, that is, a disposition that can be purposefully pursued, i.e. intentionally formed. Aristotle’s well-known theory of friendship (philía) distinguishes between two kinds of imperfect, false friendship (‘for pleasure’ or ‘for profit’) and true friendship; moral good is its goal. Besides the vertical gradation of this quality concerning its perfection (two kinds–imperfect, false friendship and true friendship), it also offers a horizontal differentiation of forms of social realisation of friendship in the context of community (favour, eunoia) and wider society (concord, politiké philía). ‘Political friendship’ is thus presented as a civic virtue, worthy of effort (cf. EN VIII.10; EE 1242b; Pol. III.5, IV.2). Character education, with a focus on the development of this quality, is manifested not only as the subject of cultivating the individual personality for the ‘happy life’ of man but also as a political requirement, reflecting the interests of the state.
Arystoletesowska politiké philia jako przedmiot wychowania moralnego
Pojęcie wychowania moralnego w programach szkolnych na Słowacji przechodzi aktualnie transformację; wiąże się to z problematyką teoretycznej podstawy i podstawowej filozoficznej obudowy etycznej wychowania. Artykuł wprowadza w ramy pojęciowe dyskusji naukowej o edukacji etycznej, której konkluzją jest neoarytotelesowska teza o przyjacielskim (philiatic) charakterze człowieka, który należy rozwijać i wzmacniać w ramach edukacji. Problematyka przyjaźni (philía) dopełnia rozważania na temat cnót w Etyce nikomachejskiej i podkreśla pozytywną właściwość relacji międzyludzkich jako areté, czyli dyspozycji, do której można celowo dążyć, to znaczy intencjonalnie ją formować (kształtować). Znana Arystotelesowska teoria przyjaźni (philía) rozróżnia dwa rodzaje niedoskonałej, fałszywej przyjaźni (dla przyjemności i dla zysku) oraz przyjaźń prawdziwą, której celem jest dobro moralne. Poza wertykalnym jej stopniowaniem ze względu na doskonałość (dwa rodzaje niedoskonałej, fałszywej przyjaźni i przyjaźń prawdziwa), oferuje ona także horyzontalne zróżnicowanie form społecznej realizacji przyjaźni w kontekście wspólnoty (favour, eunoia) i szeroko pojętego społeczeństwa (concord, politiké philía). „Przyjaźń polityczna” jest zatem przedstawiana jako cnota obywatelska, warta wysiłku (por. EN [Etyka nikomachejska] VIII.10; EE [Etyka eudemejska] 1242b; Pol. [Polityka] III.5, IV.2). Kształcenie charakteru z akcentem na rozwijanie jakości, jaką jest przyjaźń, przejawia się nie tylko jako przedmiot kultywowania indywidualnej osobowości, ukierunkowanej na „szczęśliwe życie” człowieka, ale także jako wymóg polityczny, odzwierciedlający interes państwa.
Pobierz plik PDF.
Słowa kluczowe:
charakter, character, wychowanie moralne, moral education, virtue ethics, politiké philia, Slovakia, etyka cnót, Słowacja