Halina Gajdamowicz - Tradycje nauczania wychowującego w polskiej pedagogice
Zagadnienie nauczania wychowującego zostało w niniejszym artykule ukazane w kontekście dorobku polskiej myśli i praktyki pedagogicznej. Autorka wyeksponowała dorobek polskiej pedagogiki okresu międzywojennego w tym zakresie, zwłaszcza wkład przedstawicieli polskiej pedagogiki kultury: B. Nawroczyńskiego, S. Hessena, a także K. Sośnickiego. Zwróciła też uwagę na dokonania polskiej pedagogiki po II wojnie światowej w krzewieniu idei nauczania wychowującego. Odwołała się do dorobku A. Guryckiej, H. Świdy, K. Lecha, H. Muszyńskiego. Podkreśliła, że okres tzw. pedagogiki socjalistycznej był czasem próby dla wielu znanych polskich pedagogów, którzy tak jak Konstanty Lech czy Heliodor Muszyński nie zawsze potrafili wyjść zwycięsko z tej konfrontacji. Autorka wyraża przekonanie, że mimo konieczności zachowania dystansu do dorobku tamtego okresu, nie można go przekreślić. Przeciwnie, należy pamiętać, że dzięki kontynuowanym badaniom, idea nauczania wychowującego jest ciągle żywa w polskiej pedagogice. Zarysowane ogólne ramy tej koncepcji należy dziś wypełnić nowymi treściami aksjologicznymi, pamiętając o nieustannym ścieraniu się dwóch przeciwstawnych systemów wartości: neoliberalizmu i personalizmu chrześcijańskiego.
The Tradition of Moral, Social and Cultural Instruction in Polish Pedagogy
The main subject of the article is the idea of moral, social and cultural instruction as part of the education process. It shows the contribution of Polish educationalists to solve the problem of the relationship between teaching and instruction. Polish educators referred to the ideas of G. Kerschensteiner who saw education as a process involving the whole human personality. This idea is still useful for the functioning of present-day schools in Poland and around the world. In the final part of the article the author points out that axiological premises should be considered when constructing a school curriculum. They should form the basis for the formulation of objectives.