Jarosław Horowski - Sprawności czy kompetencje moralne?
Pytanie o koncepcję wychowania moralnego jest jednym z najważniejszych pytań pedagogiki. W zależności od kontekstu kulturowego i dominujących w nim założeń antropologicznych, teoriopoznawczych czy etycznych otrzymuje ono jednak coraz to inne odpowiedzi. Starożytność wypracowała w tej kwestii teorię cnót moralnych, będących zwieńczeniem rozwoju moralnego, których kształtowanie zostało wpisane w teleologię wychowania. Swoją koncepcję rozwoju cnót sformułowała na przykład Arystoteles. Została ona następnie twórczo rozwinięta przez Tomasza z Akwinu, a obecnie nawiązują do niej Alasdair MacIntyre czy neotomiści. Współcześnie w dyskusjach na temat wychowania moralnego dużo częściej przywoływana jest jednak kategoria kompetencji moralnych, wypracowana głównie na fundamencie teorii działania komunikacyjnego Jürgena Habermasa. Kategoria ta pojawia się między innymi w oficjalnych dokumentach, opisujących efekty kształcenia. Autor artykułu stawia pytanie, czy wychowanie moralne można sprowadzić do kształtowania kompetencji moralnych. Podejmując próbę odpowiedzi na nie, kreśli najpierw specyfikę obydwu kategorii, aby następnie wskazać na wady i zalety poszczególnych rozstrzygnięć.
Moral Efficiency or Moral Competency?
The question about the concept of moral education is one of the most important questions within the discipline of pedagogy. There are numerous answers that vary depending on the cultural context as well as anthropological, epistemological or ethical assumptions dominant within it. As a response to this issue, ancient thinkers developed the theory of moral virtues, which are the culmination of moral education and whose development is included in the teleology of education. A concept of the development of virtues was formulated, for instance, by Aristotle. It was then creatively advanced by Thomas Aquinas, and these days Alasdair MacIntyre and neo-Thomists refer to it. However, in today’s discussions about moral education it is the category of moral competence that is more often mentioned and it is based mainly on the theory of communicative action by Jürgen Habermas. This category appears, for instance, in the official documents that describe the effects of education. The author of this article raises a question of whether moral education can be reduced to the development of moral competency. In an attempt to answer this question, the author describes characteristic features of both categories and then analyses pros and cons of various solutions.